Những người trồng hoa đầu tiên ở Đà Lạt

Những người trồng hoa đầu tiên ở Đà Lạt. Để Đà Lạt được mệnh danh là “vương quốc hoa” 120 năm sau khi bác sĩ người Pháp Alexandre Yersin phát hiện ra thành phố này, đó là một hành trình gian nan của nhiều thế hệ. Lịch sử của xứ sở hoa đã ghi nhận rằng những người nhập cư đầu tiên vào Đà Lạt để thành lập làng Hà Đông (phường 8, Đà Lạt) là những người từ sáu làng hoa nổi tiếng quanh Hồ Tây (Hà Nội).

Ông Ngô Văn Ngon (86 tuổi) là người duy nhất trong nhóm người đầu tiên của tỉnh Hà Đông đến Đà Lạt để thành lập làng Hà Đông còn sống. Ngồi giữa làng hoa Hà Đông, ông kể câu chuyện về những người cổ xưa trồng hoa trong cái lạnh và tiếng gầm rú của động vật hoang dã ở mọi phía.

Những nông dân giỏi nhất

Ở tuổi 86, ông Ngôn vẫn sáng suốt và nói trôi chảy. Ông không thể quên buổi sáng tháng 5 năm 1938 (lúc đó ông là một cậu bé 12 tuổi). Đó là ngày 35 nông dân giàu kinh nghiệm từ sáu làng hoa quanh Hồ Tây (Hà Nội): Ngọc Hà, Nghi Tàm, Tây Túc, Quảng Bà, Xuân Đào và Vạn Phúc lên đường đến Đà Lạt.

Họ rơi nước mắt. Không nhiều người biết đến Đà Lạt vào thời điểm đó, chỉ đến khi tổng giám đốc tỉnh Hà Đông Hoàng Trọng Phú tìm được người đưa ông sang Đà Lạt trồng rau, hoa, nhiều người mới nghe nói về nơi ở của Đà Lạt. Và họ sợ phải biết rằng vùng đất có sương giá quanh năm, đôi khi nhiệt độ giảm xuống dưới 5oC. Cha của Ngon, Ngô Văn At, không dám đưa gia đình đi cùng, chỉ nói với anh nếu anh có thể sống, anh sẽ đoàn tụ ở Đà Lạt. Khoảng một năm sau, ông Ngô Văn Ngon gặp bố và định cư tại Đà Lạt cho đến tận bây giờ.

Ông Ngôn nhớ rõ ngày nông dân ở tỉnh Hà Đông Lê Văn Định đi tuyển người. Ông gọi tất cả các thanh niên của sáu làng hoa đến sân chung. Anh nhìn vào khuôn mặt, chân tay. Khi chọn 35 người mình thích, anh Định đã đưa họ đến thăm các vùng trồng hoa và rau theo công nghệ châu Âu của người Pháp tại làng hoa Ngọc Hà. Không hài lòng, ông Đinh đã chọn mảnh đất tồi tệ nhất ở Hà Nội và buộc những người được chọn phải hành nghề canh tác dưới sự giám sát của ông. Và thực tế chỉ mới kết thúc khoảng một năm sau đó khi ông Đinh chứng kiến thành tựu nông nghiệp của những người nông dân được tuyển chọn khác với vườn rau, hoa lúc bấy giờ.

Cho đến nay, ông Ngôn vẫn còn nhớ lời động viên của Tổng giám đốc tỉnh Hà Đông Hoàng Trọng Phú: “Nếu thành công, những người ra đi hôm nay sẽ là những người tạo ra những giá trị mới ở một vùng đất mới”.

Hoa Pháp ở Đà Lạt

Ông Ngôn kể những người đầu tiên vào Đà Lạt sống vô cùng khó khăn do lạnh và thú dữ đe dọa. Làng Hà Đông ngày đó khoảng 64ha nằm hai bên con đường Dankia (đường Nguyễn Công Trứ bây giờ). Ban ngày, cả làng vừa làm vừa canh chừng cọp beo. Ban đêm không ai dám bước ra khỏi nhà. Ông Ngôn từng dùng đinh ba hạ một con beo lớn trong một đêm tối trời khi nó cào rách tấm cửa gỗ tạm bợ nhà ông ở. Đoàn người đau ốm không dứt vì không quen thổ nhưỡng, trong những căn nhà tập thể, tiếng khóc than ri rỉ làm chùng cả không gian và lòng người xa xứ. Lý do để nhóm người không quay về quê cũ là lòng tự trọng của những người làm nông có tiếng Hà Nội.

Sương giá và những con thú hoang dã không làm nản lòng những người lưu vong, nhưng chỉ khi họ trồng cây, họ mới chết, họ mới sợ hãi. Trên chuyến tàu đầu tiên đến Đà Lạt, có cả một toa rau củ có nguồn gốc châu Âu được người Pháp mang về Hà Nội như khoai tây, súp lơ, tỏi tây, đậu Hà Lan, dâu tây, bắp cải… và các loại hoa như hoa hồng, hoa cúc, trà mi, hoa nhài, sói… Nhưng sau gần hai năm trồng không thành công, các giống cây trồng gần như sạch sẽ. Thức ăn mang về từ Hà Nội cũng sắp cạn kiệt. Gia đình ông Ngon đã thảo luận với mọi người trong làng và quyết định đặt cược với những hạt giống còn lại. Ông nói: “Cả làng đồng ý thay đổi cách trồng cây, từ bỏ mọi thói quen cũ. Thay vì vội vã tưới nước vào sáng sớm để rửa trôi sương giá trên rau, hãy đốt lửa để sưởi ấm cây cả đêm và đợi mặt trời mọc trước khi bắt đầu tưới nước. Một mẹo nhỏ đã trở nên thành công, từ đó những vườn rau và hoa xanh bao phủ ấp Hà Đông. Vào cuối năm 1940, các giống có nguồn gốc từ Pháp được đưa đến Đà Lạt vào năm 1938 đã nảy chồi bất chấp sương giá.

Thành công

Ký ức của ông Ngôn vẫn còn là niềm vui khi bán được lứa rau đầu tiên từ làng cho người Pháp để họ tin tưởng, chỉ cần gieo hạt, họ đã đến mua. Rau của làng Hà Đông ngày hôm đó theo người Pháp khắp nơi, trở về Sài Gòn và các nước Đông Dương. Người dân trong làng cũng tổ chức bán hàng cho Ninh Thuận và Nha Trang. Việc sản xuất rau đang tiến triển tốt đến nỗi mỗi năm một lần làng gửi tiền và lo phí cho một người có uy tín trở về Hà Nội để mua cả một toa tàu hạt giống có xuất xứ từ Pháp đến Đà Lạt.

Người dân làng Hà Đông ngày hôm đó có mối quan hệ tiền định với nông nghiệp. Họ là những người trồng rau giỏi nhất và cũng là những người đầu tiên trồng thành công các giống hoa Pháp trên mảnh đất Đà Lạt. Thành công trong việc khởi nghiệp trồng rau hoa và đặt nền móng cho các nhóm người di cư tiếp tục phát triển và mở rộng diện tích liên tục để từ những năm 1940 đến nay, nông nghiệp đã trở thành nền kinh tế chính của Đà Lạt. Và điều này đã mang lại vinh dự lớn cho làng Hà Đông: năm 1945, 16 nông dân của làng có công lớn trong việc xây dựng làng Hà Đông đã được triều đình Huế tặng danh hiệu thánh hiến hạng chín của văn học. Trong số đó có ông Nguyễn Phương Toàn là người trồng dâu thành công ở Đà Lạt, và ông Ngô Văn Tại là người có công trong việc hướng dẫn nông dân trồng rau thành công trong sương giá.

Những năm 1930, người Pháp sống ở Đà Lạt ngày càng nhiều, một số lượng lớn lính Pháp được đưa về Đà Lạt hồi phục sức khỏe sau những trận chiến, nhu cầu về rau quả ngày càng tăng cao. Trong khi đó, Đà Lạt lúc bấy giờ chưa có nghề trồng rau. Nguồn rau củ được người Pháp sử dụng chủ yếu được chuyển từ Hà Nội. Lãnh đạo Đà Lạt Trần Văn Lý nảy ra ý định phát triển nghề trồng rau, hoa. Am hiểu về Pháp, ông Lý cho rằng không có lý do gì để không trồng rau, hoa vì Đà Lạt không khác nhiều so với Pháp, cả về khí hậu lẫn thổ nhưỡng. Ông đã nghĩ đến những làng hoa nổi tiếng ở miền Bắc và ông đề nghị sự giúp đỡ của tổng giám đốc tỉnh Hà Đông Hoàng Trọng Phú để thực hiện ý tưởng của mình.

(Nguồn: https://tuoitre.vn/nhung-nguoi-trong-hoa-dau-tien-o-da-lat-587623.htm

Những cứ liệu còn lưu tại Nhà truyền thống làng hoa Hà Đông, P.8, Đà Lạt)

Kể chuyện hoa Đà Lạt

Nằm ở độ cao hơn 1.400 mét so với mực nước biển, với khí hậu mát mẻ quanh năm với nhiệt độ trung bình từ 18-22oC, cảnh quan rộng lớn của rừng thông và ngập tràn sắc màu của hàng ngàn loài hoa, Đà Lạt từ lâu đã được mệnh danh là “tiểu Âu” ở Đông Nam Á.

Nguồn gốc của nghề trồng hoa không đến từ đây, mà sau hơn một thế kỷ hình thành và phát triển, nhiều thế hệ cư dân Đà Lạt đã biến vùng núi lớn ở Nam Tây Nguyên trở thành “vương quốc hoa” của đất nước. quốc gia.

Năm 1893, nhà khoa học A. Yersin phát hiện ra Đà Lạt và những năm sau đó.

Người Pháp bắt đầu xây dựng nơi này thành một thị trấn nghỉ mát. Ngay từ đầu thị trấn, năm 1898, một trạm nông nghiệp đã được thiết lập tại khu vực Đăng Kia do kỹ sư người Pháp M. Jacquet quản lý, bắt đầu tiến hành nghiên cứu và thử nghiệm các loài thực vật, trong đó có nhiều giống hoa. Báo cáo ngày 15 tháng 12 năm 1901 của kỹ sư A.D’André, Trưởng Trạm Nông nghiệp Lang Bian nêu rõ: “Nói chung, có thể nói rằng hoa ở Pháp và các vùng ôn đới rất phù hợp trên Lang Bian. Hoa được phát triển đầy đủ và rực rỡ. Hầu hết các giống hoa cho hạt giống tốt đã được thu thập và giữ lại để nhân giống”. Theo tạp chí Đông Dương số 28 năm 1941, “Đà Lạt cung cấp cho Sài Gòn và những nơi khác 90 tấn hoa mỗi năm”…

Để thành phố vùng cao trở thành vùng đất của những bông hoa, cần phải kể đến công lao của những người nông dân từ phía Bắc. Năm 1938, 33 nông dân từ các làng hoa Nghi Tàm, Quảng Bá, Vạn Phúc, Tây Túc… ở tỉnh Hà Đông (cũ) được đưa đến Đà Lạt, mang theo nghề trồng hoa truyền thống của quê hương họ. Sau đó, những người nước ngoài từ Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Ngãi, Thừa Thiên Huế… cũng đến đây để thành lập các ấp rau, hoa để cung cấp cho cư dân Đà Lạt – chủ yếu là công chức, quan lại trong thời kỳ thuộc địa – phong kiến. Các làng Hà Đông, Nghệ Tĩnh, Thái Phiên, Đa Thành, Đa Thiện, Trai Hàm ra đời từ đó.

Đà Lạt lại cưu mang các loài hoa lá. Đến nơi này, du khách ngỡ như lạc vào thế giới ngàn hoa.

Bên cạnh những loài hoa được trồng bằng tay con người trong công viên, văn phòng để trang trí hoa trong vườn của cư dân, Đà Lạt còn có nhiều loài hoa dại được sinh ra tự nhiên, tự nhiên sinh trưởng và sống mãi. hoang dã. Chúng mọc bên đường, dưới tán rừng, bám vào những vách đá trên sườn đồi hoặc những bức tường của những ngôi nhà và hàng rào, lặng lẽ tô điểm cho bức tranh xanh của thành phố hoa. Đó là món quà mà thiên nhiên hào phóng ban tặng cho người đà lạt.

Hoa lá, thiên nhiên và bầu không khí mờ ảo diệu giống như những sợi dây vô hình giữ chân người dân Đà Lạt, những người nhập cư từ nhiều vùng đất khác nhau, ở lại mãi mãi trong thành phố cao nguyên yên bình này. Một trong những thú vui đặc biệt của người Đà Lạt là được tự tay trồng những loài hoa yêu thích để làm đẹp không gian sống của mình. Nhận thức này được kiên trì trau dồi như một thói quen phổ biến cho mọi người. Bắt nguồn từ phong tục nhân văn đó, hơn trăm năm qua, nhiều thế hệ người Đà Lạt đã miệt mài chăm chút cho vườn bách thảo và thiên đường để dành tặng những khoảnh khắc đẹp cho những người yêu hoa. từ tất cả các khu vực. Từ thời kỳ đầu làm nghề quý tộc, trải qua khoảng thời gian gần chín thập kỷ, nghề trồng hoa Đà Lạt đã vươn lên trở thành đỉnh cao của đất nước về diện tích, chất lượng và sự đa dạng của hoa. 

Năm tháng qua đi, hoa và nghề hoa Đà Lạt cũng chuyển mình theo hành trình lịch sử đất nước.

Từ những người bán hoa đơn lẻ theo bước chân của những người nông dân trong quá khứ đi bộ dọc theo những con dốc vắng vẻ và những góc phố nghèo nàn, Đà Lạt giờ đây có một sản xuất hoa hời hợt, một trung tâm hoa thương mại quy mô lớn và hiện đại nhất cả nước. Hoa Đà Lạt đã có mặt ở hầu hết các vùng miền của đất nước và vượt đại dương đến với bạn bè khắp nơi.

Đến nay, thành phố cao nguyên đã có sản lượng hoa hàng đầu cả nước, cả về quy mô lẫn công nghệ. Nhiều người làm vườn trong quá khứ đã trồng hoa để chơi để giải trí, nhưng bây giờ họ đã trở thành chủ trang trại hoa cao cấp, triệu phú và tỷ phú nhờ trồng hoa. Cả thành phố trở thành một vườn hoa khổng lồ. Với công nghệ sản xuất hoa trong nhà kính, nhà lưới, về đêm, cả bầu trời vùng cao lung linh và huyền ảo. Hoa cây nhà lá vườn và hoa công nghệ cao ở Đà Lạt xuất hiện trong các siêu thị cao cấp, trên thị trường trong nước và toàn cầu.

Đặc biệt, tại Đà Lạt nổi lên danh tiếng của Công ty Dalat Hasfam – công ty sản xuất hoa cao cấp, có mặt tại hầu hết các thị trường thế giới, thường xuyên nhất là Nhật Bản, Hồng Kông, Anh, Úc, Thái Lan… Bên cạnh đó, còn có các công ty như Rừng Hòa, Nông Hàm, Lâm Thắng, Ponifarm; Trang trại của các ông Trần Huy Dương, Báo Quảng Đề, Phan Thanh Sang, Nguyễn Xuân Trường… cũng đang khẳng định vị thế và thương hiệu của mình. Nhiều hộ dân tộc thiểu số trước đây chỉ biết treo vài cây lan cho vui ở góc nhà sàn, giờ đây họ đã trở thành những người nông dân giỏi và giàu có từ nghề trồng hoa công nghệ cao như Cil. Zen, Ya Út, K’long Char… Hoa cùng với các sản phẩm khác như rau củ quả, cà phê và du lịch nông nghiệp đã trở thành bốn sản phẩm chủ lực đang được tỉnh Lâm Đồng sản xuất với sự hỗ trợ của Cơ quan điều phối. Hợp tác Quốc tế Nhật Bản tại Việt Nam (JICA) xây dựng chuỗi thương hiệu quốc tế mang tên “Đà Lạt – kết tinh kỳ diệu từ vùng đất tốt đẹp”…

Từ thuở đầu khai sơn lập phố, người Pháp đã chiết tự Latinh từ địa danh “Đà Lạt” thành một câu khái quát thật ý nghĩa:

“Đạt Aliis Laetitiam Aliis Temperiem” (mang lại niềm vui cho một người, cho người kia sức khỏe). Hơn một thế kỷ đã trôi qua đối với thành phố nổi tiếng trên cao nguyên Lâm Viên, cái tên đó vẫn còn giá trị. Hoa Đà Lạt đã trở thành một giá trị thiêng liêng giữa trời và đất. Hoa Đà Lạt đã trở thành biểu tượng, thơ mộng, âm nhạc và được truyền cảm hứng từ những người yêu hoa qua nhiều thế hệ. Choáng ngợp bởi cảm xúc, hoa nói lên trạng thái của tâm hồn. Những bông hoa rực rỡ hơn trong một khung cảnh thơ mộng, khí hậu trong lành và mát mẻ hòa quyện với kiến trúc đô thị sang trọng tổng thể gần gũi với thiên nhiên. Và hoa Đà Lạt sẽ mãi là những chủ nhân tao nhã, mến khách và cả những sứ giả vượt đại dương để tìm kiếm bạn bè ở cả bốn hướng, góp phần làm giàu hương vị của chúng làm phong phú thêm quê hương vùng cao.

Sản xuất, kinh doanh hoa, chăm sóc hoa, chơi hoa, thưởng hoa đã trở thành một yếu tố văn hóa, và văn hóa đó ở Đà Lạt đã được hình thành từ rất lâu và rất tự nhiên. Chính vì lý do đó, xuất phát từ ý tưởng về Lễ hội hoa năm 2004, Chính phủ đã công nhận Đà Lạt là “Thành phố của lễ hội hoa”. Bảy lễ hội hoa đã được tổ chức với nội dung phong phú và quy mô hoành tráng. Mỗi lễ hội là một chương trình thể hiện “văn hóa hoa” của thành phố vùng cao. Mọi thứ về hoa trong Lễ hội đều truyền tải thông điệp về niềm tự hào, những giá trị độc đáo của thành phố gần gũi với thiên nhiên, tính cách nhẹ nhàng, thanh lịch của con người cả nước và một vùng miền. hoa có lịch sử lâu đời, bề ngoài và sản xuất hoa công nghệ cao trên cao nguyên Lâm Viên.

Hoa được tôn vinh, người dân của xứ sở tốt đẹp này cũng đã được tôn vinh. Festival hoa Đà Lạt cũng là dịp để chính quyền Lâm Đồng tiếp tục quảng bá hình ảnh con người và thiên nhiên tại thành phố ngàn hoa với lượng khách du lịch đông đảo trong và ngoài nước…